زبان ترکی، ترکیه ای یا به عبارت دیگر زبان آغوز، گونه ای از زبان آلتایی خانواده ی زبان های اورال-آلتایی است. که خود شامل چندین شاخه فرعی شامل زبان ترکی استانبولی، زبان ترکی آذربایجانی، ترکی قارلقی، ترکی سیبری و … است که در کشور های مختلفی از جمله ایران، ترکیه، آلمان، روسیه، اسرائیل، چین و بسیاری از دیگر کشور ها متداول است.
گویش روان این زبان و زیر شاخه هایش را بعضا به عنوان زبان دوم و غیر رسمی کشور خود مورد استفاده قرار می دهند. داستان زبان ترکی به یک شناسنامه کلی ختم نمی شود، تغییر و تحولات فراوان و دلایل متعددی را می توان علت این گستردگی بر شمرد. حال می خواهیم در ادامه به آنالیز و تحلیل این زبان برای علاقه مندان بپردازیم.
تاریخچه
تاریخ زبان ترکیه ای به سه دسته ی ترکی قدیمی، ترکی میانه و ترکی جدید تقسیم شده است و امروزه مردم ترکیه به زبان ترکی جدید که از قرن بیستم به بعد رواج پیدا کرده است، صحبت می کنند. زبان ترکیهای ۸ حرف صدادار و ۲۱ حرف بیصدا دارد، حتما در حین تماشای فیلم ها یا شنیدن موسیقی های ترکیه ای؛ لغت های فارسی، عربی و حتی انگلیسی به گوشتان می خورد، بله تقریبا ۸۰ درصد از واژگان زبان ترکی، ترکیبی از لغات زبان های فارسی و عربی است که در دوره ی امپراطوری عثمانی وارد زبان ترکی شده است، این زبان ترکیه ای که ترکیبی از لغات فارسی و عربی را در خود داشت به اشراف زادگان تدریس می شد و مردم طبقات بالای جامعه به آن صحبت می کردند و آن را زبان ترکی عثمانی می گفتند و به زبان مردم عادی کوچه و بازار، زبان ترکی اصیل گفته می شد.
خط زبان ترکی عثمانی، فارسی بود اما بعدها در دوره ی کمال آتاتورک رسم الخط ترکی از فارسی به لاتین تغییر پیدا کرد. آموختن زبان ترکیه ای برای فارسی زبانان به نسبت ساده است چرا که در واژگان و دستور زبان با هم شباهت هایی دارند. اگر علاقه مند به آموزش زبان ترکیه ای هستید می توانید در دوره های آموزش آنلاین زبان ترکی موسسه زبان احمرضا ابراهیمی ثبت نام کنید. در این مقاله به برخی تشابهات ساختار زبانیِ زبان ترکیه ای با زبان فارسی می پردازیم و تعدادی لغت ترکیه ای با معنی فارسی یاد می گیریم.
زبان ترکیهای مثل فارسی جنسیت ندارد مثلا به گروهی از خانم ها، آنها می گوییم: همینطور اگر آن گروه از آقایان تشکیل شده بود نیز آنها اطلاق می شد. ضمیر سوم شخص مفرد (او) نیز مانند فارسی برای مونث و مذکر به یک شکل استفاده می شود. افعال در زبان ترکیهای مانند زبان فارسی با فاعل خود منطبق اند. همچنین ساختار جمله در زبان ترکیهای مشابه فارسی فاعل، مفعول و فعل است اما حالت های دستوری متفاوتی دارد.
در زبان ترکیهای مثل زبان فارسی، حرف تعریف نامعین به کار برده می شود مثلا وقتی می گوییم عدد سه مشخص نیست که به چه چیزی دلالت دارد.
در حال حاضر شکاف هایی نه چندان عمیق در بین زیر مجموعه های مختلف زبان ترکی به وجود آمده، لیکن نقاط مشترکی نیز به چشم می خورند. لغات وجه تشابه این زبان ها با یکدیگر اند که کمک می کنند هر متلکم به یکی از گرایش های زبان ترکی بتواند پیام خود را به یک ترک زبان دیگر برساند. از سوی دیگر درصد بالایی از کلمات از واژه های انگلیسی نشات گرفته اند که آشنایی نسبی همه ما با این زبان موجب آشنا پنداری در آنها می شود. در ادامه تعدادی از این کلمات را به شما معرفی می کنیم.
وسایل منزل
ساعت زنگدار Çalar saat
جالباسی Gardırop
تختخواب Yatak
اتاق خواب Yatak odası
پتو Battaniye
کمد کشویی Çekmece
بالش Yastık
کامپیوتر Bilgisayar
ماشین ظرفشویی Bulaşık makinesi
یخچال Buzdolabı
آشپزخانه Mutfak
فر Fırın
قابلمه Tencere
اجاق گاز Ocak
قوری Çaydanlık
صندلی Sandalye
ساعت Saat
میز Masa در Kapı
خانه Ev
چراغ Işık
اتاق Oda
پنجره Pencere
قفسه کتاب Kitaplık
کاناپه Kanepe
شومینه Şömine
مشاغل
حسابدار Muhasebeci
نویسنده Yazar
آشپز Aşçı
دندانپزشک Diş hekimi
دکتر Doktor
مهندس Mühendis
کشاورز Çiftçi
دانشجو/ دانشآموز Öğrenci
وکیل Avukat
پرستار Hemşire
پژوهشگر Araştırmacı
استاد، معلم Öğretmen
اعضای خانواده
ساعت Saat
بابا Baba
مامان Anne
برادر Kardeş
خواهر Kız kardeş
برادر بزرگ Abi
خواهر بزرگ Abla
بابابزرگ Dede
مامانبزرگ Nine
نوه Torun
شوهر Koca
خانم، زن Hanım
همسر Eş
پسر Oğul
فرزند دختر Kız
خاله Teyze
دایی Dayı
مادربزرگ مادری Anneanne
عمه Hala
عمو Amca
مادربزرگ پدری Babaanne
مادرشوهر/مادر زن Kayınvalide
پدرشوهر/ پدرزن Kayınbaba
وسایل شخصی
آینه Ayna
دوش Duş
صابون Sabun
شیر آب Musluk
مسواک Diş fırçası
خمیردندان Diş macunu
حوله Havlu
روز های هفته
دوشنبه Pazartesi
سه شنبه Salı
چهارشنبه Çarşamba
پنج شنبه Perşembe
جمعه Cuma
شنبه Cumartesi
یکشنبه Pazar
وسایل نقلیه
هواپیما Uçak
دوچرخه Bisiklet
قایق Tekne
اتوبوس Otobüs
خودرو Araba
کشتی مسافربری Feribot
هلیکوپتر Helikopter
موتورسیکلت Motosiklet
اسکوتر Skuter
کشتی Gemi
مترو Metro
تاکسی Taksi
قطار Tren
قطار برقی Tramvay
کامیون Kamyon
زمان ها
امروز Bugün
دیروز Dün
فردا Yarın
پریروز Evvelsi gün
پس فرد ا Öbür gün
روز BeGünyaz
هفته Hafta
ماه Ay
سال Yıl Sene
قرن Yüzyıl
طلوع آفتاب Gündoğumu
صبح Sabah
ظهر Öğlen
بعدازظهر Öğleden sonra
غروب Akşam
غروب آفتاب Günbatımı
شب Gece
نیمه شب Gece yarısı
فصل ها
بهار İlkbahar
تابستان Yaz
پاییز Sonbahar
زمستان Kış
امیدوارم لغات بالا برایتان کاربردی باشد. اگر در خواندن کلمات ترکیه ای مشکل دارید می توانید به صورت خودآموز با جست و جو در دیکشنری های زبان ترکی به نتیجه دست یابید. البته در مقاله ای دیگر مبحث تلفظ را در سایت احمدرضا ابراهیمی برایتان شرح می دهم. چنانچه تمایل به ثبت نام در کلاس های آموزش زبان ترکیه ای دارید فرم ثبت نام زیر را پر کنید و برای ارتباط بیشتر با ما روی عبارت تماس با ما کلیک کنید. همچنین می توانید سوالات خود درباره دوره های آموزش زبان ترکیه ای را با پشتیبانی ۲۴ ساعته سایت در میان بگذارید.